بررسی ارتباط بین دوره‌های خشک‌سالی و ترسالی حوضه آبریز دریاچه ارومیه با الگوی پیوند از دور نوسان اطلس شمالی

در تحقیق حاضر به بررسی تغییرات درازمدت بارندگی در حوضه آبریز دریاچه ارومیه در ارتباط با نمایه اقلیمی نوسان اقیانوس اطلس شمالی (نائو) پرداخته‌شده است. روش­های آماری نظیر همبستگی پیرسون و رگرسیون خطی، واریانس، انحراف از معیار، تست همگونی در این خصوص به‌کاربرده شده و در مرحله بعد نیز، بی­هنجاری عناصر دینامیکی و ترمودینامیکی در سطوح مختلف جوی شامل ارتفاع ژئوپتانسیل (در ارتفاع 500 هکتوپاسکال)، فشار سطح دریا و سرعت باد (در ارتفاع 300 هکتوپاسکال) مورد بررسی قرارگرفته­اند. نتایج به‌دست‌آمده از تحلیل آماری نشان داده­اند که بین فازهای نائو و تغییرات بارندگی در حوضه آبریز دریاچه ارومیه طی فصل زمستان (ماه‌های دسامبر، ژانویه و فوریه) یک رابطه معکوس می­توان متصور شد، به‌طوری­که همبستگی پیرسون و رگرسیون خطی به ترتیب نشان‌دهنده ضرایب 37/0- و 13/0- هستند و تست همگونی نیز تائید کننده این ارتباط معکوس می­باشد. بعلاوه حدود 69% از کل رخدادها بیانگر وقوع ‌هم‌زمانی فاز منفی نائو بازمستان پربارش و فاز مثبت این شاخص اقلیمی بازمستان کم بارش در منطقه بوده است. بررسی الگوهای حاکم اتمسفری در دوره پربارشی (زمستان 1986-1987) بر روی منطقه مطالعاتی نشان می­دهد که عنصر ارتفاع ژئوپتانسیل در سطح 500 هکتوپاسکال تا حدود 20 متر افزایش داشته است. فشار سطح دریا نیز بین 1- تا 2- هکتوپاسکال کاهش نشان می­دهد و سرعت باد در سطح 300 هکتوپاسکال حدود 10 متر بر ثانیه افزایش داشته که همراه با اغتشاشات و ناپایداری‌هایی بوده است. از سوی دیگر، در دوره کم‌بارشی (زمستان 1988-1989) شاهد کاهش عنصر ارتفاع ژئوپتانسیل تا حدود 20- متر هستیم. فشار سطح دریا نیز تا حدود 4+ هکتوپاسکال افزایش نشان داده است و عنصر سرعت باد کاهشی حدود 4- متر بر ثانیه داشته است.